Sunday، September 11، 2011

استبداد

این قسمتی از سخنان "معظم له" در جمع مجلس خبرگان رهبری است: 
البته دشمنان، «ولايت مطلقه» را به معناى «استبداد» گرفته‌اند؛ يعنى ميل فقيه عادل به صورت دلبخواه. اين معنا در دلِ خودش يك تناقض دارد: اگر عادل است، نميتواند مستبد باشد؛ اگر مستبد است و بر اساس دلخواه عمل ميكند، پس عادل نيست. دشمنان، اين را ملتفت نميشوند و اين معنا را نميفهمند. اين نيست مسئله‌ى «ولايت مطلقه» كه فقيه هر كار دلش خواست، بكند؛ يك وقت يك چيزى به نظرش رسيد كه بايد اين كار انجام بگيرد، فوراً انجام دهد؛ قضيه اين نيست. قضيه اين است كه يك حالت انعطافى در دست كليددار اصلى نظام وجود دارد كه ميتواند در آنجائى كه لازم است، مسير را تصحيح و اصلاح كند، بنا را ترميم كند. (بیانات رهبر انقلاب در جمع اعضای مجلس خبرگان)

منظور از دشمنان در ابتدا که کل پاراگراف در توضیح احتمالا انتقادات یا سوالات آنان بیان شده، نیز احتمالا مخالفین نظریه "ولایت مطلقه فقیه" است.
اما کل پاسخ اصولا به سوال ناصحیحی است. کسانی که ولایت مطلقه را مترادف یا زمینه ساز و آغازگر استبداد یا دیکتاتوری میدانند احتمالا هرگز با چنین تعریفی از استبداد یا دیکتاتوری موافق نباشند (یا لااقل من ندیده‌ام). استبداد هیچگاه به معنی حکومت با میل شخصی یا دلبخواه حاکم (یا گروه خاص) نیست (تعریف در ویکیپدیا: دیکتاتوری - dictatorship).
یکی از ویژگی های این تعریف نیز مطلق بودن قدرت در اختیار فرد یا گروه خاص حاکم است. الزاما نیز همیشه، حتی اگر شده به خاطر نفع شخصی پایداری حکومت، هیچ گاه تصمیمات از روی دلبخواه یا میل شخصی نیست. اتفاقا قریب به اتفاق حاکمان مستبد دنباله رو ایدیولوژی یا آرمان خاصی بوده و همه هدفشان در راه برپایی آرمان شهرهای کذایی خودشان بوده است. (مثال هم که خیلی زیاد: استالین ، هیتلر، فرانکو، ممرضای خودمون و... اتقاقا مثال عکس به ذهنم نرسید) یا به قول ایوان کلیما همیشه قول بهشت را داده‌اند و در نهایت نگهبان جهنم میشوند :) 
حال بماند خود واژه کلید دار نیز تضادی دارد با داشتن قدرت ترمیم یا اصلاح مسیر، و یا واژه انعطاف هم با خود عنوان مطلقه.

اما جدای اینها جای خوشحالی دارد به نظرم که حاکمانی که چنین قدرت مطلقه ای در اختیار دارند خود نیز از آسیب‌های چنین قدرتی آگاهند و سعی دارند تا فاصله و مرزبندی خود را با آن (حتی اگر شده در مقام حرف و پاسخگویی) حفظ کنند. اینها همه از برکات ماتاخر اصلاحات و جنبش سبزند.